Της Διαιτολόγου – Διατροφολόγου Δανάης Πετροπούλου
ΟΙ ΠΟΛΥΦΑΙΝΟΛΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΩΣ ΥΠΟΣΧΟΜΕΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα ευεργετικά αποτελέσματα της Μεσογειακής Διατροφής στην πρόληψη ασθενειών όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος, η γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με την ηλικία, και η γήρανση είναι ευρέως γνωστά. Πολλές από αυτές τις θετικές ιδιότητες είναι το αποτέλεσμα της κατανάλωσης φρούτων, σπόρων, οσπρίων και λαχανικών. Αλλά και του ελαιολάδου που είναι το κύριο διαιτητικό λίπος στις χώρες της Μεσογείου, και η κύρια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, καθώς και μια σημαντική πηγή ευεργετικών πολυφαινολών και άλλων αντιοξειδωτικών. Πολλά αποδεικτικά στοιχεία υποδεικνύουν το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ως ένα από τα πιο πολύτιμα συστατικά της Μεσογειακής Διατροφής. Είναι ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο για τη μείωση των επιπτώσεων των ανεπιθύμητων αγγειακών παραγόντων που ευθύνονται στην παθογένεση της νόσου Αλτσχάιμερ και συνεπώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πιθανή πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ. Οι ερευνητές βασίζουν την υπόθεσή τους σε μετα-αναλύσεις επιδημιολογικών δεδομένων, σε πολυάριθμες πειραματικές μελέτες και σε μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση των μηχανισμών δράσης του έξτρα παρθένου ελαιολάδου και των συστατικών του, στην πρόληψη των αγγειακών παθήσεων. Επιπλέον, το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο φάνηκε να έχει θετικά αποτελέσματα καιι σε πειραματικά ζωικά πρότυπα.
ΑΓΓΕΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ALZHEIMER
Η πρόταση για τη χρήση του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην πρόληψη και τη θεραπεία της νόσου του Alzheimer, προέρχεται από τα στοιχεία που προκύπτουν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, που επιβεβαιώνουν τον κρίσιμο ρόλο των αγγειακών παραγόντων στην παθογένεση και την κλινική έκφραση της νόσου. Αυτά τα δεδομένα οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι το ένα τρίτο των όλων των νέων περιπτώσεων της νόσου Αλτσχάιμερ όψιμης έναρξης, θα μπορούσαν να προληφθούν με τον έγκαιρο και επαρκή έλεγχο των αγγειακών παραγόντων κινδύνου όπως υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, κάπνισμα, διαβήτης. Τρία διεθνή συνέδρια κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι έξτρα παρθένο ελαιόλαδο βελτιώνει σημαντικό αριθμό παραγόντων κινδύνου αγγειακού κινδύνου όπως το λιποπρωτεΐνικό προφίλ, την αρτηριακή πίεση, την παχυσαρκία και ο μεταβολισμός γλυκόζης τόσο σε υγιή άτομα όσο και σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο βελτιώνει την ενδοθηλιακή λειτουργία ρυθμίζοντας την απελευθέρωση του μονοξειδίου του αζώτου (NO), & των εικοσανοειδών (προσταγλανδινών και λευκοτριενίων).
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ALZHEIMER
Οι φαινολικές ενώσεις είναι τα κύρια αντιοξειδωτικά που βρίσκονται στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και είναι η ελευρωπαΐνη, η ολεοκανθάλη, τα σεκοιριδοειδή και οι λιγνάνες. Οι ερευνητές παρουσίασαν δεδομένα για να επεξηγήσουν το μηχανισμό με τον οποίο η ολεοκανθάλη επιφέρει μείωση των επίπεδων του β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, η εναπόθεση του οποίου αποτελεί την κύρια αιτία της νόσου. Ουσιαστικά, η ολεοκανθάλη φάνηκε να επάγει την παραγωγή δύο πρωτεϊνικών μορίων τα οποία παίζουν ρόλο κλειδί στην απομάκρυνση του β-αμυλοειδούς από τον εγκέφαλο μέσω της ανοδικής ρύθμισης της Ρ-γλυκοπρωτεΐνης (P-gp) και της πρωτεΐνης-1 που σχετίζεται με τον υποδοχέα λιποπρωτεΐνης LDL (LRP1), των κύριων πρωτεϊνών μεταφοράς Αβ, στον αιματο-εγκεφαλικό φραγμό (BBB). Δύο άλλα φαινολικά συστατικά του EVOO, η υδροξυτυροσόλη και τυροσόλη έχουν επίσης μελετηθεί στη νόσο Αλτσχάιμερ. Η τυροσόλη έχει νευροπροστατευτική δράση στην εγκεφαλική ισχαιμία αλλά και οι δύο έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Συμπερασματικά, μέχρι σήμερα, οι δραστηριότητες των φαινολών του έξτρα παρθένου ελαιολάδου κατά της νόσου μπορεί να ομαδοποιηθούν σε διάφορες κύριες κατηγορίες: (i) αναστολή του σχηματισμού αμυλοειδογονικών Α, (ii) προαγωγή της κάθαρσης πεπτιδίων Α, (iii) αναστολή συσσώρευσης των τοξικών Α πεπτιδίων και του τ αμυλοειδούς, (iv) μείωση της φλεγμονής, (v) ενεργοποίηση αυτοφαγίας, (vi) διέγερση νευρογένεσης και (vii) ενεργοποίηση αντιοξειδωτικής άμυνας.
ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Οι ερευνητές συνεπώς υποδεικνύουν ότι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι ένα πολλά υποσχόμενο τρόφιμο για την άμβλυνση των επιπτώσεων των δυσμενών αγγειακών παραγόντων και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για πιθανή πρόληψη της όψιμης έναρξης της νόσου του Alzheimer. Συνεπώς, είναι σημαντικό να γίνουν και μελέτες σε ελεγχόμενη κλινική δοκιμή, για να επιβεβαιωθεί η ευεργετική του επίδραση.
Δανάη Πετροπούλου
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Η Δανάη Πετροπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών ενώ παρακολούθησε και μετεκπαιδευτικό σεμινάριο “Health Coaching” για Επαγγελματίες Υγείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρακολουθεί επιστημονικά συνέδρια και συνεχίζει να ενημερώνεται για τις νέες εξελίξεις στον χώρο της Διαιτολογίας. Εκπόνησε την Πτυχιακή της με “Άριστα” και θέμα την Αξιολόγηση Μεθόδων Προσδιορισμού Καροτενοειδών σε Μεσογειακά Τρόφιμα. Τώρα συνεργάζεται ως βοηθός ερευνητή σε Διδακτορική Διατριβή της Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Ε.Κ.Π.Α. Εκπλήρωσε επιτυχώς την ετήσια Πρακτική της Άσκηση στο Γενικό Νοσοκομείο Γ. Γεννηματάς, σε Διαιτολογικό Γραφείο και στο Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό “WISE GREECE”. Έκτοτε έχει εργαστεί σε Διαιτολογικά γραφεία, σε Πολυιατρεΐο, ενώ τώρα εργάζεται ως Αυτοαπασχολούμενη, αλλά και ως Υπεύθυνη Διαιτολόγος του Εργομετρικού Κέντρου Διατροφικής Υποστήριξης «Ergo-Fitness» στη Γλυφάδα και ως Διατροφολόγος στο Σεφ Γιώργο Τσούλη αναλύοντας διατροφικά πάνω από 2.000 συνταγές και αρθρογραφώντας για θέματα Διατροφής. Φιλοσοφία της είναι, ότι κάνοντας Διατροφή, «προσέχω-εκτιμάω-αγαπάω τον εαυτό μου» ! Για εκείνη, ο κλάδος της Διατροφής της δίνει την ευκαιρία και μέσω της προσωπικής της σελίδας, να μεταλαμπαδεύει τις γνώσεις της και την εμπειρία της στον κόσμο για να τους συμβουλεύσει ώστε να κάνουν καλύτερη την ποιότητα ζωής τους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Abuznait, A. H., Qosa, H., Busnena, B. A., El Sayed, K. A., & Kaddoumi, A. (2013). Olive-Oil-Derived Oleocanthal Enhances β-Amyloid Clearance as a Potential Neuroprotective Mechanism against Alzheimer’s Disease: In Vitro and in Vivo Studies. ACS Chemical Neuroscience, 4(6), 973–982.
Parkinson, L., & Keast, R. (2014). Oleocanthal, a Phenolic Derived from Virgin Olive Oil: A Review of the Beneficial Effects on Inflammatory Disease. International Journal of Molecular Sciences, 15(7), 12323–12334. doi:10.3390/ijms150712323
Rigacci, S. (2015). Olive Oil Phenols as Promising Multi-targeting Agents Against Alzheimer’s Disease. Natural Compounds as Therapeutic Agents for Amyloidogenic Diseases, 1–20. Román, G. C., Jackson, R. E., Reis, J.,
Román, A. N., Toledo, J. B., & Toledo, E. (2019). Extra-virgin olive oil for potential prevention of Alzheimer disease. Revue Neurologique. doi:10.1016/j.neurol.2019.07.017
Qosa, H., Batarseh, Y. S., Mohyeldin, M. M., El Sayed, K. A., Keller, J. N., & Kaddoumi, A. (2015). Oleocanthal Enhances Amyloid-β Clearance from the Brains of TgSwDI Mice and in Vitro across a Human Blood-Brain Barrier Model. ACS Chemical Neuroscience, 6(11), 1849–1859.
